Yargı kurumunun nasıl şekillendiği, her anayasal düzenin
temelini oluşturan unsurlardan biridir. Bu minvalde, Ak Parti ve
muhalefet partisi MHP'nin ortaklaşa hazırladığı anayasa değişikliği
önerisine göre, yargıyı ilgilendiren başlıkları tek tek
inceleyelim.
Önce Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na bakalım. Mevcut düzende,
toplam üye sayısı 22 olan HSYK'ya, 16 üyeyi bürokratlar, 4 üyeyi
Cumhurbaşkanı atıyor. Diğer iki üye ise Adalet Bakanı ve
müsteşarından oluşuyor.
Cumhurbaşkanlığı sisteminde ise, Cumhurbaşkanı yine 4 üye
atayabiliyorken, Meclis'e ilk defa yetki verilip 7 üyeyi ataması
sağlanıyor. Adalet Bakanı ve müsteşarı yine doğal üye olarak
geçiyor. Üye sayısı da böylelikle hem 13'e düşürülmüş oluyor hem de
Meclis'in ilk kez HSYK seçiminde etkin olması sağlanıyor. Görüldüğü
üzere Cumhurbaşkanı'na fazladan bir yetki aktarımı söz konusu
değil.
Anayasa Mahkemesi'nin yetkileri de değişmiyor. Yüksek Mahkeme,
anayasa değişikliklerinin, kanunların, Cumhurbaşkanlığı
kararnamelerinin ve TBMM İçtüzüğü'nün anayasaya uygunluğunu
denetleme ve bireysel başvuruları karara bağlama görevini
sürdürecek.
Ayrıca Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları,
bakanlar, yüksek yargı organlarının başkan ve üyeleri, Genelkurmay
Başkanı ve kuvvet komutanlarını görevleriyle ilgili suçlardan
dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılayacak merci de yine Anayasa
Mahkemesi olarak muhafaza ediliyor. Ayrıca Cumhurbaşkanı,
parlamenter sistemde sadece vatana ihanet kapsamındaki suçlardan
yargılanabilirken, önerilen sisteme göre Cumhurbaşkanı'nın işlediği
her fiil yargıya taşınma kapsamında olacak. Meclis'teki 600
vekilden 360'ının onayıyla soruşturma açılabilecek.