Toplulukları incelerken benim dikkatim, daha ziyade en derine
demirlemiş, değişmesi çok zor olan, dile kazınmış psikolojik yapıya
yönelmiştir. Türklerin tarihsel psikolojisi üzerine olan
çalışmalarım, bu bakışın sonucunda ortaya çıktı. Ama şüphesiz her
toplumun zamanla mukayyet, şartlara bağlı olarak değişen davranış
kalıpları da var. Ne yazık ki akademide bu tür çalışmalar, sadece
Batı toplumuyla sınırlı.
Batı toplumunun tarihsel değişimle birlikte ortaya çıkan
görünümlerini inceleyen çalışmalar içinde en dikkate değer
olanlarından birisi, David Riesman'ın “Yalnız Kalabalık: Amerikan
Toplumsal Karakterinin Değişimi Üzerine Bir inceleme” kitabı. Bu
meşhur kitap, Yeşim Erdem tercümesiyle, Heretik Yayınları arasından
geçenlerde yayınlandı.
David Riesman (1909-2002), Harvard'da hukuk öğrenimi gördükten ve
bir süre hukuk alanında hocalık yaptıktan sonra sosyolojiye yönelen
akademik devlerden birisi. Dev diyorum zira sosyolojideki birçok
yaklaşımı kaynaştırarak, kitle iletişimi ve toplumsal değişim
konusunda kendine özgü bakışını ortaya koyuyor.