Cumhurbaşkanı Erdoğan ile
Başbakan Yıldırım, G. Koreli şirketlerin
Çanakkale köprüsü projesine yatırım yapmasını, ekonomiye güvenin
yansıması diye niteledi.
Bütçenin rekor açık verdiği, Merkez Bankası rezervlerinin -ne yazık
ki- eridiği, bankalara talimat yağdırıldığı bir konjonktürde, bu
tezi sorgulamak elzemdir.
(Güney Kore merkezli iki şirket; Daelim ile SK Group)
“Gerçek tam olarak böyle mi” sorusunun cevabı, bir başka
soruda gizli.
O soru da şu:
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) -geniş anlamda ise- Türk
Hazinesi, günlük 45 bin trafik garantisi vermese, G. Kore
şirketleri 10.5 milyar TL’lik bu yatırımın altına girer
miydi?
Bu soruya G. Kore şirketleri “Evet” yanıtını veriyorsa,
bu köşede yayımlamaya hazırım.
***
Neden veremeyeceklerini açıklayalım:
Yatırım bedeli böylesi yüksek bir ulaştırma projesini hayata
geçirebilmek için, finans kesimine başvurma zorunluluğu var.
Bankalar da haliyle bu ölçekteki projeye kredi kullandırmak için
verecekleri paranın geri döneceğinden emin olmak istiyor.
İşte bunu sağlayan biricik unsur, günlük trafik
garantisi.
Tıpkı diğer Yap-İşlet-Devret (YİD) projeleri gibi. 3. köprü,
Osmangazi Köprüsü gibi. Bunlar ulaştırma projeleri. Değişik
başlıklar altında garanti verilen şehir hastaneleri de farklı
değil. “Milletin cebinden beş kuruş çıkmayacağı” yaygın
yalanıyla sunulan şehir hastanelerinin de içeriden ya da dışarıdan
finansman sağlayabilmesi, yüzde 70 doluluk garantisiyle olanaklı.
(Türkçesi şu: Ey girişimci, yapacağın hastanedeki yatak sayısının
yüzde 70’i kadar vatandaşım hastalanacak.)
***
YİD modeli, gerçekte bir AKP icadı değil. 23 yıllık geçmişi var.
AKP hükümeti 2011’de yasanın uygulama esaslarını yeniden düzenledi.
Kararname ile “talep garantisi” tanımı
netleştirildi. Tanıma göre “Görevli şirketçe üretilen mal
ve hizmetler için idare tarafından verilen
garanti” denildi.
Dünkü yazımda, sekiz ay önce açılan 3. köprüye verilen trafik
garantisi yer aldı. Günlük 135 bin aracın geçtiği her gün ve her
eksik araç sayısı için bu yılın nisan sonuna kadar İçtaş-Astaldi’ye
aradaki gelir kaybı ödenecek. Benzer garantiler, bütün YİD
sözleşmelerinde olduğu gibi Çanakkale köprüsü uygulama
sözleşmesinde yer alıyor.