İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra
Avrupa'yı dizayn eden ABD oldu. Batı Almanya'yı kuran, Marshall
yardımıyla Avrupa'da yeni iş sahaları açıp Batı blokunu kuran
Amerika, Sovyet tehlikesine karşı silahlanmayı da
unutmadı.
Neredeyse 70 yıllık süreçten
sonra ABD Başkanı Trump, Avrupa'ya verilecek desteğin kesileceğini
söyledi. "Sürekli para harcıyoruz, ama bir işe
yaramıyor" türünde laflar eden ABD içine
döndü. "Önce Amerika" sloganıyla Avrupa,
Orta Doğu ve başka yere harcanan paraları eleştiren Trump ABD'yi
yeniden inşa edeceğiz dedi. Gerçekten de ABD'nin bazı eyaletleri
kelimenin gerçek manasıyla dökülüyor.
Bu yöndeki politikalara rağmen
ABD'nin önünde bazı engeller görünüyor. Almanya Şansölyesi Merkel
Münih Güvenlik Konseyi'nde bunu ifşa etti. Göreve geldiği
günden beri ABD'nin Almanya üzerindeki nüfuzunu azaltmak isteyen
Merkel çeşitli zorluklarla karşılaştı. NATO Amerika
demek. Almanya'da yüzlerce NATO askerî üssünün olması
Almanya'yı çok memnun etmiyor. ABD'nin koruyucu
şemsiyesi olmasa Rusya tehlikesi kenarda duruyor. Trump bu argümanı
iyi kullanıyor. "Biz olmazsak Rusya sizi çiğ çiğ
yer" diyor.
Merkel önceki yıllarda
Amerika'nın Rusya'ya koyduğu ambargoya direnmiş ama peşinden
Wolksvagen skandalıyla ağır darbe almıştı. Almanya bu
tehdidin büyüklüğünü anladı ve geri adım attı. Diğer Alman
markaları araçları Amerika'ya sokmayacağını ya da ağır vergi
koyacağını söyleyen Trump'ın Avrupa'yı kendi hâline bırakmak
istemesi tabii ki en çok Putin'i iştahlandırıyor. Amerika
olmadığında Putin'in Avrupa'da neler yapacağı malum. Bunun bir
benzeri Orta Doğu'da yaşanıyor.
Merkel, ABD'nin İran politikasını
da eleştirdi. Hem İran'ı büyük tehdit görüp hem de
Orta Doğu'dan çekilmenin mantıklı olmadığını
söyledi. Suriye'den çekilerek buradaki hâkimiyetin
Rusya ve İran'a bırakıldığını söyleyen Merkel'in eli çok güçlü
değil. Çünkü ABD ile baş edecek durumda değil. ABD
askerî üsleri çektiğinde ya da mali desteği azalttığında AB'yi
komple Rusya'nın kucağına atmış olacak.
Aslında Trump Amerikası'nın bir
isteği de AB'yi korkutmak. Biz olmazsak bitiksiniz mesajını vermek.
Suriye'den gelen mülteciler AB'yi korkutuyor. Çözümden yana olmayıp
Suriye'de hiçbir şey yapmayan Avrupa'nın söyleyecek çok sözü
yok. ABD DEAŞ'lı teröristlerin bazılarını
Afganistan üzerinden Çin sınırına kadar getirdi. Asya-Pasifik'te
silahlanmayı hızlandırdı. Çin'in periferisinde etkisini azaltmayı
düşünüyor. Batı bloku içinde ye alan ülkeleri Çin'e kaptırmak
istemiyor.