Çalışma hayatının önemli aktörleri olan sendikalar, işçilerin birlik halinde hareket etmelerini sağlıyor. Çalışanların pazarlık güçlerini artırdıkları için, çalışanları işveren karşısında daha güçlü konuma getiriyor ve başta ücret zamları olmak üzere işçilerin birçok kazanım yapmasını sağlıyor. Haliyle bu yapılanmalar kimi işverenler tarafından tepkiyle karşılanabiliyor ve işçiler üzerinde sendikaya bağlı baskılar uygulanabiliyor. Bu riski gören kanun koyucu, işçileri sendikal nedenlerle baskıya karşı korumak için özel düzenlemeler getirmiş durumda. Özel düzenlemelerin başında ise işçilerin sendikal nedenlere dayalı olarak işten çıkarılmalarını yasaklayan, yine de çıkarılırsa işverene ağır yaptırımlar uygulayan kurallar geliyor.
Sendikal fesih nedir?
Sendikal fesih, işçilerin bir sendikaya üye olmaları veya tam
tersi işverenin istediği bir sendikaya üye olmamaları nedeniyle ya
da sendikal faaliyetlere katılmaları nedeniyle işten
çıkarılmalarıdır. İşçiler bazen sırf herhangi bir sendikaya üye
olduğu için işten çıkarılabilirken bazen işverenin istemediği bir
sendikaya üye olduğu için işten çıkarılabilmektedir. Ya da tam
tersi işverenin kendi kontrolünde olan bir sendikaya üye olmadığı
için iş sözleşmesi feshedilebilmektedir. Sendikalar ve Toplu
İş Sözleşmesi Kanunu’nun 25. maddesi, bu nedene dayalı olarak
yapılacak fesihleri açık bir şekilde yasaklamış, yasağa rağmen
yapılan fesihleri ağır yaptırımlara bağlamıştır.
İşverenin doğrudan desteklemediği, fakat farklı sendikalar
arasındaki yarışta çekişmeye dâhil olduğu durumlarda bile uygulanan
fesihlerin sendikal nedene dayandığı kabul edilebilmektedir.
Yargıtay’ın verdiği bir karara göre; “İşyerindeki sendikal
faaliyete ve sendikalar arasındaki çekişmeye davalı işverenin dâhil
olduğu açıktır. Fesih için neden göstermeyen, sendikalar arası
çekişmeye dâhil olan işverenin, iş sözleşmesini sendikal nedenle
feshettiği açık olup, sendikalar arasındaki rekabetten
kaynaklandığını söylemek yerinde değildir. Sendikal fesih iddiası
ispatlanmış olup, sendikal tazminatın kabulü gerekmektedir.” (Y9HD,
01.11.2016, 18028/18994)