Yeme-içme gibi fizyolojik ihtiyaçların yanı sıra, hayatı tehdit
eden her türlü korku ve tehlikeden emin bir şekilde yaşama isteği
en temel ihtiyaçlardandır. Bedensel, sosyal ve ekonomik güvenlik,
aidiyet, saygı, sevgi, takdir edilme isteği gibi benzer duygular
“insanın kendini gerçekleştirmesi” noktasında kişinin
davranışlarını etkileyen ana etmenlerdir.
Temel ihtiyaçlarını gideremeyen insanların, “kişilik gelişmişlik
düzeylerinin” ihtiyaçlarıyla sınırlı kaldığı, yapılan çalışmalarla
ortaya konulmaktadır. Örneğin, karnını doyuramayan insandan kitap
okumasını beklemek, ne kadar gerçekçi bir yaklaşım olabilir?
Elbette ihtiyaçlar sonsuzdur. Ancak öncelikli ve zaruri
ihtiyaçların yeterince karşılanamıyor olması; kişinin ilişkilerini,
eğitim ve sosyal faaliyetlerini, özgürlük anlayışını, tercihlerini
vs. doğrudan etkileyecektir. Çok daha önemlisi, içinde bulunduğu bu
hal, insanı kendisine ve doğaya yabancılaştıracaktır. Yabancılaşma
ise “anlamsızlığı” beraberinde getirir.
İSLAMİLİK ARAŞTIRMASI
Global Economy Journal’de yayımlanan 208 ülke arasında yapılan
“İslamilik” araştırmasını okuduğumda, zihnimi yukarıdaki fikirler
istila etti. Müslümanların yaşadığı ülkelerde, İslami temel
ilkelerin kale alınmıyor olması mı, yoksa başka başka öncüller mi
bu tabloyu ortaya çıkarıyor sorusu, çok yönlü araştırmaları gerekli
kılıyor. Fakat apaçık bir şey var ki Müslümanlar kendi anlam
dünyalarına “yabancılaşmış” durumdalar.
Önce çalışmayı kısaca aktaralım:
Rehman ve Askari isimli iki araştırmacı, ilk etapta, birincil
kaynaklardan temel İslami prensipleri belirliyorlar ve dört alt
endekste topluyorlar. Bunlar:
İktisadi endeks: Faiz ve rüşvet işlemlerinin sıklığı, vergilerin
adilliği, yoksulların eğitim ve sağlığı vb.
Hukuk ve yönetişim endeksi: Kanun hâkimiyeti, yargının
bağımsızlığı, yönetim etkinliği vs.
İnsani ve politik haklar endeksi: En temel insan hakları, politik
haklar, kadın hakları vs.
Uluslararası ilişkiler endeksi: Çevresel faktörlerden askeri
harcamalara kadar değişik konuları içeriyor. (Abdülkadir Civan-
Türkiye İslami Bir Ülke midir?)