Daha önce bu köşede ifade ettiğim gibi İslam’ın ilk devirlerinde, saltanata, ihtişama, israfa ve iktidarın dayattığı fıkıhçı ve biçimci zihniyete bir tepki hareketi olarak görülen davranışlar bütünü, daha sonraki yüzyıllarda ortaya çıkan teşkilatlı ve doktriner tasavvuftan büyük ölçüde farklıdır. İlk sûfîler olarak anılan Ebu Zer Gıfari, Huzeyfetü’l Yemani, İmran İbni Hasan Huzaî gibi isimlere göre, kişi, Allah ile ilişkisini derinleştirmek istiyorsa, öncelikle dünyevi olandan uzaklaşmalıdır; bu da sosyal, siyasi ve ticari hayata azami ölçüde mesafe demektir. “Haramı bırakmak...