“Cemaat” dini topluluk demek. Bütün dinlerin cemaatleri vardır. İslam’da cemaat, öncelikle camide ibadet için bir araya gelen insanları anlatır. İslam, ibadetin böyle cemaat halinde yapılmasını tavsiye etmiştir.
Ancak toplum hayatında cemaat, cami cemaatinden daha geniş bir anlam ifade eder. İnsanlar farklı saiklerle bir araya gelir, cemaat oluştururlar. Alanı inceleyen sosyologlar, din psikologları insanları cemaat bünyesinde bir araya getiren sebepler arasında duygu derinliği elde etme, dayanışma, bir misyonun ifası gibi sebepleri görmüşlerdir.
“İbadet katmanı” tanımlaması, bir cemaatin suç örgütü haline gelmesi ve onunla mücadele bağlamında ifade edilmiştir. İfade bizzat Cumhurbaşkanı Erdoğan’a aittir. Fethullah Gülen etrafındaki oluşumu, Cumhurbaşkanı Erdoğan, İbadet-Ticaret-İhanet katmanları olarak tasnif etmiş, ibadet katmanını da en masum ama aldatılmış alan olarak nitelemiştir.
İbadet katmanının cemaatlerin en geniş alanını oluşturduğu söylenebilir.