Arminius Vambery 1850'lerde, 22
yaşındayken İstanbul'a gelmiş, Türkçe'nin farklı lehçelerini
öğrenmiş, ardından derviş kılığına bürünerek İran, Türkistan ve
Afganistan'ı karış karış gezmişti. Dışarıya kapalı yaşayan
“Orta Asya” hakkında elde ettiği bilgiler
Vambery'yi şöhretli bir şarkiyatçı yapmıştı.
Yeni-ŞarkiyatçılardanOlivier Roy'un hayat hikayesi
de Vambery'e benziyor. Roy da 18 yaşındayken İstanbul'a geldi.
Diğer akranları -hippilik rüzgarıyla- aynı güzergah üzerinden
Hindistan'a doğru sürüklenirken, Roy Anadolu, İran ve Afganistan'ı
tercih etti. Roy'un herhangi bir kariyer öngörmeyen bu tercihi
sonraki yaşamını ve mesleğini derinden etkileyecektir.
Roy, Türkiye'de daha çok “Siyasal İslam'ın İflası”
ve “Yeni Orta Asya” kitaplarıyla tanındı. Sahada
yaptığı araştırmalar Roy'a şöhretin yanı sıra sıklıkla bilgisine
başvurulan uzman kimliğini kazandırdı. Roy'un gözlemleri
“Kayıp Şark'ın Peşinde” başlığıyla Türkçe'ye
çevrildi. “Kayıp Şark”, keşfedilmemiş ve
1970'lerin başında hâlâ geleneksel olan bir Afganistan'dır
öncelikle.