Bir süredir devletlerarası ittifaklar konusunda tarihten örnekler veriyorum. Sebebi, diplomasi tarihiyle ilgilenen genç araştırmacılara minik katkılar sağlamak. Okurlarımız da günümüzdeki “ittifak arayışları”nı etkileyen faktörlere daha bir dikkat kesileceklerdir. Öte yandan pek çok ittifakın suistimâl edildiğini belirtmeliyiz. İttifaklarda “güven” esastır, ama işler her zaman kağıt üstünde göründüğü gibi gitmiyor. Gözünüzü, kulağınızı dört açmanız gerekiyor. Çünkü suistimaller karanlıkta oynaşırlar. Bu kez Karl Marx'ın hacimce küçük ama son derece kıymetli analizler içeren “18. Yüzyılda Gizli Diplomasi” başlıklı kitabından bazı dipnotlar aktaracağım. Marx'ın kitabında Rus tarihine ilişkin enfes tasvirler ise başka bir yazı konusu.
Dünya tarihini etkileyen önemli bir filozof olmasının yanı sıra gazetecilik de yapan Marx, İngiliz arşivlerinde rastladığı gizli yazışmalara dayanarak hazırladığı araştırmasını “18. Yüzyıl Diplomatik Tarihi Üzerine İfşâât” başlığıyla 16 Ağustos 1856-1 Nisan 1857 günleri arasında Londra'da, “Free Press”te yayınlamış. Marx'ın yorumladığı belgeler İngiltere'nin “Baltık Denizi”ndeki ticari çıkarlarını genişletmek için çevirdiği fırıldakları ifşâ ediyordu.