TÜRKİYE'nin ilk yerli ve milli sismik araştırma gemisi MTA Oruç Reis gemisi, Marmara denizinin tabanını karış karış inceliyor. Demirören Haber Ajansı (DHA) , Oruç Reis'in çalışmaların Marmara denizinin ortasında görüntüledi.
2 ve 3 boyutlu haritalama yapılıyor
Açık denizlerde iki ve üç boyutlu derin sismik arama yapabilecek
kapasitede sevk ve manevra sistemlerine sahip olan MTA Oruç Reis
gemisi 15 Nisan'da düzenlenen törenle görevine başladı. Oruç Reis
günlerdir Marmara da denizinin tabanını karış karış inceliyor.
Gemi deniz tabanı ve altını 2 ve 3 boyutlu görüntüleyerek, araştırma ve haritalama çalışmaları DHA tarafından görüntülendi. Gemide 55 mürettebat yer alıyor. Boyu 86, genişliği 22 metre olan gemi modern sevk ve manevra sistemleriyle birlikte, jeofizik, 2 ve 3 boyutlu haritalama, derin sismik, gravite (petrol yoğunluğu), manyetik sistemler ve deniz tabanı ayrıntılı görüntüleme ile haritalama sistemleri, uzaktan kumandalı sualtı aracının (ROV) yanı sıra, su kolonu ve deniz tabanından jeolojik örnekleme yapabilecek ekipmanla donatılmış durumda. Gemide alınan verilerin işlenmesi, analizi ve değerlendirmesine yönelik jeoloji, jeofizik, hidrografi, oşinografi (anadeniz bilimi) ve biyoloji araştırma laboratuvarları yer alıyor. Gemide ayrıca uluslararası standartlarda bir helikopter pisti bulunuyor. Oruç Reis, petrol ve doğal gaz araştırmalarının yanı sıra kara alanlarımızın deniz altındaki devamlılıklarının izlenmesi bağlamında kıta sahanlığı gibi stratejik öneme sahip bilimsel araştırmalar da etkin bir şekilde yapabiliyor. Ayrıca, gemi ile deniz tabanından itibaren 15 bin metre derinlikteki jeolojik yapılar görüntülenebiliyor, modern uzaktan kumandalı su altı aracı (ROV) ile bin 500 metre su derinliğindeki deniz tabanı ayrıntılı olarak izlenebiliyor. Ayrıca ROV ile deniz suyundan ve tabanından numune alınarak ölçüm ve analizler anında yapılabiliyor.
Zemine ses dalgaları yolluyor
Gemi üzerinde her biri bir otomobil lastiğinin 62 katı basınca
sahip 72 hava tabancasıyla 7 saniyede bir hava patlaması yaparak
zemine ses dalgaları yolluyor. Bu dalgaları ise içerisinde yapay
kulaklar bulunan 8 kilometre uzunluğunda 8 ayrı sismik kabloyla
kaydediliyor. Böylece deniz tabanı ve deniz tabanının altı 2 ve 3
boyutlu araştırılıp haritalanabiliyor. Hava tabancalarının yaptığı
patlatmalar ise deniz yüzeyinde de görülebiliyor.
Deprem anında yaşananlar kamerada
Gemi, Marmara Denizi'nde çalışmalarını sürdürürken geçtiğimiz salı
günü Şarköy açıklarında meydana gelen 3.7 büyüklüğündeki deprem de
kayıtlara geçti. O anda gemiye iletilen veriler de kameraya
yansıdı.
"Yerli ve milli firmalarda destek alınarak
çalıştırılıyor"
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Deniz Araştırmaları Dairesi
Başkanı Kerim Tuncer Sarıkavak, Oruç Reis'in milli gurur olduğunu
belirtti. Kerim Tuncer Sarıkavak, “Oruç Reis Araştırma Gemisi
ülkemizin deniz etki alanları başta olmak üzere tüm denizlerde
araştırmalarımızın en etkin şekilde yapılması amacıyla ülkemizin
bir gururu olarak yerli ve milli şekilde üretilen, yerli ve milli
firmalarımızdan destek alınarak çalıştırılan sismik araştırma
gemisidir. Sismik araştırma gemisi olmasının yanı sıra ana hizmet
faaliyetlerinde 3 boyutlu sismik taramanın yanı sıra oşinografi
(anadeniz bilimi) ve hidrografi çalışmaları yapılması açısından da
ayrı bir öneme sahip. Bu disiplinlerdeki çalışmalarda farklı
ekipmanların bulunması dünya çapında ender araştırma gemilerinden
biri olma özelliği getiriyor. Doğalgaz, petrol arama çalışmaları,
kıta sahanlığı araştırmaları, deniz tabanının haritalanması,
incelenmesi, ayrıntılı görüntülenmesi, bu kapsamda deniz üstü
rüzgar santrallerinin kurulacağı yerlerin veya doğalgaz, petrol
araştırma platformlarının deniz tabanında oturacağı yerler için
mühendislik çalışmaları yapabilecek kapasitede olması, ayrıca deniz
suyunda oşinografi çalışmalarının yapılması açısından multi
disiplinde bir yapıya sahip, hem oşinografi hem de jeoloji,
jeofizik çalışmaları yapan bir araştırma gemisi" dedi.
“8 kilometre uzunluğunda 8 ayrı sismik
kablo"
Sarıkavak, “Gemi, yerli dizaynla uluslararası standartlarda bir
sismik araştırma gemisi özelliklerine sahip imal edildi. 86 metre
uzunluğunda, 23 metre enindeki gemi, 8 kilometre uzunluğunda 8 ayrı
sismik kablo altyapısına sahip olarak inşa edildi. Bu açıdan
dünyada sayılı ve uluslararası standartlarda 3 boyutlu sismik
araştırmaları yapabilecek kabiliyette. Geminin seyrü seferi ve
gemideki iaşe, barınma, temizlik, bakım ve onarım, gemiye intikal,
denizcilik ve yardımcı hizmet faaliyetleri için yerli firmalardan
destek alınmaktadır. Bunların dışında uluslararası standartlarda 2
ve 3 boyutlu sismik verilerin toplanması ve bununla birlikte gemide
görev alan kurum personelimize 2 ve 3 boyutlu sismik operasyonları
yürütebilecek deneyim ve yetkinlik kazandırılması için çeşitli
pozisyonlarda uzman personelden sismik operasyon ve iş başında
eğitim hizmetleri alınmıştır. Şu an için 2 ve 3 boyutlu sismik
operasyonlar uzmanlar kontrolünde kendi personelimizce
yürütülmektedir" diye konuştu.
“15 kilometre derinliğe kadar bilgi
alabiliyoruz"
“Gemimizin ana faaliyet alanı sismik araştırma" diyen Kerim Tuncer
Sarıkavak sözlerini şöyle sürdürdü:
“Özellikle geniş alanlarda 2 boyutlu sismik araştırma ve bunu
müteakip 3 boyutlu sismik araştırma yapabilecek kapasitede. Bunun
amacı deniz tabanının aşağısında 8 bin metre veya 10 bin metreye
kadar etkin derinlikte deniz tabanının altının görüntülenmesine,
jeolojik yapıların ortaya çıkarılmasına çalışıyoruz. Gemimiz buna
imkan sağlıyor. Özellikle doğalgaz ve petrol araştırmalarında,
doğalgaz ve petrolün bulunduğu yapıların tespiti bu yöntemle çok
rahatlıkla ortaya çıkabiliyor. Deniz tabanının ayrıca incelenmesi,
haritalanması diğer sismik araştırma gemilerinde olmayan bir
özellik. Burada deniz tabanının da ayrıntılı incelenmesi yapılıyor.
Uzaktan kumandalı robot (ROV) sistemiyle şu an için bin 500, veri
kablosu artırılarak 3 bin metre derinliğe inebilen sistemimiz
mevcut. Bununla da deniz tabanında yerleştirilecek her hangi bir
platformun veya deniz üstü yapılarının yer seçimlerinin yapılması
açısından mühendislik ve zemin etütleri yapabilme kabiliyetine
sahip. Deniz tabanının ayrıntılı incelenmesinin yanı sıra 2 boyutlu
sismik çalışma yaparak da aslında kabuk çalışmalarına da, bilimsel
araştırmalara da deniz tabanından itibaren 15 bin metre yani 15
kilometre derinliğe kadar bilgi alabiliyoruz. Böylece jeolojik
yapıların ortaya çıkarılmasını sağlayabiliyoruz"
Deprem çalışmaları
"2017'de gemimizle hizmete girdikten sonra Karadeniz'de 3 ayrı
proje gerçekleştirdik" diyen Kerim Tuncer Sarıkavak, "Şimdi de
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklı için Marmara'da sismik araştırma
gerçekleştiriyoruz. Burada aynı anda batimetri (derinlik ölçümü)
gerçekleştiriliyor. Gravite (petrol değer ölçümü) ve manyetik
jeofizik dataları da aynı anda toplanıyor. Biz bu projeyle beraber,
diğer projelerde aldığımız verilerle, çok farklı disiplinler için
veri üretiyoruz. Deniz tabanının altındaki jeolojik yapının ortaya
çıkarılması, burada doğal kaynaklarımızın, potansiyel içeren
yapıların ortaya çıkarılması dışında, deniz tabanının ayrıntılı
incelenmesiyle; özellikle deprem oluşturan yapıların, fayların
tespiti çok rahatlıkla yapılabiliyor. Marmara Denizi'nde de daha
önce MTA Sismik 1 Gemisiyle yaptığı çalışmalarda olduğu gibi sismik
çalışmalarla ve deniz tabanının altının ayrıntılı incelenmesiyle
yüzey kırıkları çok rahatlıkla tespit edilebiliyor. Karada oluşan
depremlerdeki yüzey kırıklarının denizdeki devamı da bu yöntemlerle
çok rahat ortaya çıkarılabiliyor" dedi.
“Bu bir gurur vesilesi"
Sarıkavak, “Bu bir gurur vesilesi. MTA Genel Müdürlüğümüzün, Enerji
ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın himayesinde çok önemli gelişmeler
kaydettik. MTA'da bir veri işlem merkezimiz var. Burada alınan
sismik verilerin işlenmesi ve yorumlanması için de kendi
personelimizi uzmanlar eşliğinde yetiştiriyoruz. Bu verilerin
toplanması, işlenmesi, yorumlanmasından sonra artık sondaj
lokasyonlarını da kendi personelimiz verecek duruma geleceğiz. Şu
anda diğer sondaj gemilerimizin gelmesi bize çok büyük güç kattı.
Önce araştırma, inşallah sonuçta çok sayıda sondajla doğal
kaynaklarımızı bulacağız. Özellikle Akdeniz'deki münhasır ekonomik
alanlardaki tezlerimizi de bu amaçla çok iyi savunacağımıza
inanıyorum" diye konuştu.