Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Araştırma Görevlisi Mehmet Fırat, Bitlis’in Hizan ilçesinde yeni bir bitki türü keşfetti.
Van YYÜ Eğitim Fakültesi Biyoloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi
Mehmet Fırat’ın Hizan ilçesinde keşfettiği bitki, Mustafa Kemal
Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Yelda Güzel ile birlikte yazdıkları makaleyle bilim
dünyasına yeni bir Rhabdosciadium türü kazandırıldı.
Çok sayıda yeni bitki türü keşfiyle son yıllarda ismini duyuran
ünlü botanikçi Mehmet Fırat; Bitlis’in Hizan ilçesinde yer alan
İhtiyarşahap (Kavuşşahap) Dağlarında 2015-2018 yılları arasında
floristik arazi çalışmaları esnasında, Rhabdosciadium cinsinden
ilginç bir bitki türüne rastladı. Yeni türe ait örnekleri toplayan
ve daha sonra üzerinde detaylı incelemeler yapan Fırat, 2018
yılında MKÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yelda Güzel ile birlikte yeni
türün yayını hazırladı. İki bilim insanının hazırladığı yayın, Yeni
Zelanda’da da yayın yapan ’Phytotaxa’ adlı dünyanın önde gelen
taksonomi dergisinde yayımlandı. Böylece ünlü botanikçi Fırat’ın
keşfettiği yeni bitki türü dünya literatüründeki yerini aldı.
“Yeryüzünde yeni tür olarak kayıtlara geçti”
İHA muhabirine konuşan Araştırma Görevlisi Mehmet Fırat, Bitlis’in
Hizan ilçesinde yaptığı detaylı araştırmalarda İhtiyarşahap
Dağları’nda gezerken, Rhabdosciadium türüne rastladığını belirtti.
Bulduğu yeni tür üzerinde detaylı incelemeler yaptığını ifade eden
Fırat, “Yaptığım incelemeler sonucunda bunun yeni bir tür olduğuna
karar verdim. Daha sonra Mustafa Kemal Üniversitesinden meslektaşım
Doç. Dr. Yelda Güzel ile birlikte yeni türün yayını hazırlayarak
bilim dünyasına tanıttık. Bitki yeryüzünde yeni tür olarak
kayıtlara geçti” dedi.
“Rhabdosciadium, Maydanozgiller ailesinden bir
cinstir”
Rhabdosciadium cinsinin Maydanozgiller ailesinden bir cins bitki
olduğuna dikkat çeken Fırat, “Bu cinsin 3’ü Türkiye’de, 3’ü İran’da
olmak üzere dünyada 6 cinsi vardı. Cinsin 3 üyesi İran’da Hürmüz
Boğazı’nın dağlık kesiminden başlayarak Zagros Dağları boyunca
Türkiye sınırlarına kadar yayılış gösterirken, Türkiye de ise
mevcut 3 tür Toros Dağlarının Zagroslara doğru uzanan hattı boyunca
Malatya, Diyarbakır, Bingöl, Erzincan, Elâzığ Osmaniye ve Hatay da
yayılış göstermektedir. 2013-2014 yıllarında yaptığımız
çalışmalarda Hakkari’nin Cilo-Sat Dağlarında bir tanesini
keşfetmiştim. Ancak ‘Rhabdosciadium anatolyi’ adıyla Rus bilim
insanları bunu yayınladı. Benim keşfim geç kaldı. Tabi daha sonra
2015-2018 yıllarında İhtiyarşahap Dağlarında ‘Rhabdosciadium
hizanense’ türünü keşfettim” diye konuştu.
“Dünyada tür sayısı 8’e çıktı”
Keşfedilen yeni türle birlikte dünyada sayılarının 8’e çıktığını ve
bunlardan 5 türün Türkiye’de olduğunu dile getiren Fırat, sözlerini
şöyle sürdürdü:
“Çok nadir de olsa taze sebze olarak tüketildiği görülmüştür. Ama
bunun Hakkari’de keşfedilen en yakın akrabası peynirde, taze salata
olarak ve yoğurtta çok tüketilmektedir. İlk 2015 yılın Ağustos
ayında keşfetmiştim. Yeni Zelanda’da da yayın yapan ’Phytotaxa’
adlı dergide geçtiğimiz hafta yayınlandı. Keşfedilen yeni bitki
türüyle birlikte dünyada tür sayısı 8’e çıktı. Bitlis’in Hizan
ilçesinde ve Hakkari’de keşfedilen son iki yeni tür, diğer
akrabalarından çok farklıdır.”
1999 yılından beri Bitlis yöresinde çalışmalar yaptığını ve bu
çalışmalarını 2011 yılında artırdığını dile getiren Fırat, özelde
Hizan ilçesi olmak üzere projelerinin olduğunu söyledi. Fırat;
tıbbı ve aromatik bitkilerle alakalı çalışmalarını hem yayın olarak
hem de kitap olarak yakında yayımlamayı hedeflediğini kaydetti.