Millî referandum tarihi

Türkiye, tarihindeki 7. referanduma doğru gidiyor. İlk referandum sandığı bundan 56 yıl önce 1961 yılında kurulmuştu.
27 Mayıs 1960 darbesini yapan Millî Birlik Komitesi'nin Sıdık Sami Onar Başkanlığı'ndaki asker ve profesörlerden oluşan bir kurula hazırlattığı 1961 Anayasası "İkinci Cumhuriyet" iddiasına uygun olarak bir meydan okumayla referanduma götürülmüştü.
Ama darbeciler "halkta evet çıkarsa ülkeyi ecnebi biri yönetecekmiş gibi" bir algıya sebebiyet verdiğini söyleyerek "referandum" yerine başka bir kelimeyi tercih ediyorlardı; Halkoyu...
Darbenin birinci yıl dönümü olan 27 Mayıs 1961'de askerlerin atadığı Kurucu Meclis'te oylanan dönemin tartışmalarındaki adıyla 'İkinci Cumhuriyet Anayasası'na iki çekimser oya karşı (DP'nin kurucularından tarihçi Fuat Köprülü'nün tarihçi oğlu Orhan Köprülü ve Ordulu bir dişçi olan Yekta Karamustafaoğlu) 261 evet oyu çıkmıştı.
Halkoyu için tarih ise 9 Temmuz'du. "Hayır" pusulalarının rengi kırmızı "evet" diyeceklerin rengi ise beyaz olarak belirlendi.
Resmî propaganda 15 Haziran'da başladı. Süre kısaydı. Ama zaten ortada resmî bir "hayır" kampanyası da yoktu.
"Evet"çi Beyaz Cephe'de ise bütün devlet vardı: Başta Devlet Başkanı Cemal Gürsel ve Millî Birlik Komitesi üyeleri, İsmet İnönü liderliğindeki CHP, büyük basının tamamına yakını, valilerden kaymakamlara tüm devlet. Hatta din adamları bile bir araya gelip halka "Evet" çağrısı yapmıştı.
Ama artık devlet de tek devlet değildi. Demokrasiye hızlıca geçilip, DP'nin devamı olan partilerin kurulmasına izin verilmesine kızan ordu içindeki daha radikal bir kanat "Silahlı Kuvvetler Birliği" adıyla bir cunta kurarak, birbirleriyle kavga etmeye başlayan Millî Birlik Komitesi ile iktidar mücadelesine tutuşmuştu.