Ezân ve ikâmet hakkında...

Ezân okumak, hicretin birinci senesinde, Medîne'de başladı. Bundan önce, namaz vakitlerinde yalnız "Essalâtü câmi’a..." denirdi.

Muhammed bin Alâüddîn hazretleri hadîs ve Şafiî mezhebi fıkıh âlimidir. 1000 (m. 1591)’de Mısır’da doğdu. 1077 (m. 1666)’da Kahire’de vefât etti. Bir dersinde şunları anlattı:
Ezân okumak, hicretin birinci senesinde, Medîne'de başladı. Bundan önce, namâz vakitlerinde yalnız (Essalâtü câmi’a) denirdi. Hangi namâzlarda ezân ve ikâmet okunur? Bunu üç madde hâlinde bildirelim:
1- Kırda, bostânda, yalnız veya cemâat ile kazâ kılarken, erkeklerin ezânı ve ikâmeti yüksek sesle okumaları sünnettir. Sesi işiten insanlar, cinnîler, taşlar, kıyâmette şâhit olacaktır. Birkaç kazâyı bir arada kılan, önce ezân ve ikâmet okur. Sonraki kazâları kılarken, hepsine ikâmet okur, ezân okumasa da olur. Kadınlar, vaktinde ve kazâ kılarken ezân ve ikâmet okumaz.
2- Evinde yalnız veya cemâat ile vakt namâzı kılan, ezân ve ikâmet okumaz. Çünkü câmide okunan ezân ve ikâmet evlerde de okunmuş sayılır. Fakat okumaları efdal olur. Müezzinin sesini evden duymak lâzım değildir. Câmide ezân okunmazsa veya şartlarına uygun olmazsa, evde yalnız kılan ezân ve ikâmet okur. Mahalle câmiinde ve cemâati belli kimseler olan her câmide, vakit namâzı, cemâat ile kılındıktan sonra, yalnız kılan kimse, ezân ve ikâmet okumaz. Böyle câmilerde, vakit namâzları, imâm mihrapta olarak, cemâat ile kılındıktan sonra, tekrâr cemâatler yapılabilir. Sonraki cemâatlerde de, imâm mihrâpta bulunursa, ezân ve ikâmet okunmaz. İmâmları mihrapta durmazsa, ezânı ve ikâmeti, cemâat duyacak kadar sesle okurlar. Yollarda bulunan veya imâmı ve müezzini bulunmayan ve cemâati belli kimseler olmayan câmilerde, çeşitli zamanlarda gelenler, bir vaktin namâzı için, çeşitli cemâatler yaparlar. Her cemâat için, ezân ve ikâmet okunur. Böyle câmide, yalnız kılan da, ezân ve ikâmeti kendi işiteceği kadar sesle okur.