‘Demokrasi, diktatörlük doğurur’

Bu başlıklı yazıyı, seçimi izlemek için Amerika’ya gelmeden önce 30 Eylül’de İstanbul’da yazmıştım. Çağla adında çok dikkatli genç bir okuyucum,“Siz daha önce Trump’ın başkan seçileceğini yazmıştınız” diye mesaj atınca, ona “O yazıyı bulmam için bana yardımcı olabilir misin?” diye sordum.

O da yazıyı bana gönderdi. Çağla’ya teşekkür ettim ve Trump’ın başkanlığı kazanacağını nedenleriyle anlattığım o yazıyı bugün tekrardan koyuyorum.

İşte Trump’ın başkan olacağını ilan ettiğim 30 Eylül’deki yazım:

“Plato’nun ‘Devlet’ adlı eserinde hepimizi çok korkutması gereken bir cümle var. O bölümde Sokrat, arkadaşlarıyla değişik politik sistemlerin niteliklerini ve onların zamanla başka bir sisteme evrilmelerini tartışıyordu.

O diyalogda Sokrat, demokrasi hakkında son derece karamsardı. ‘Tiranlık büyük ihtimalle demokratik sistemin içinde oluşur’ demekteydi.

Demokrasi hakkında son derece ağır bir yorumdu bu, ama özellikle 20’nci yüzyıl sonu ve 21’inci yüzyıl başındaki gelişmeler çerçevesinde çok da haksız olmayan bir gözlemdi.

Sokrat özellikle ‘ileri demokrasi’ diyebileceğimiz, yani bireysel hak ve özgürlüklerin sonuna kadar kullanıldığı, her türlü hayat tarzının kabullenilip teşvik edildiği demokrasilerin, bir aşamada tiranlığa dönüşmesi ihtimali olduğunu söylemekteydi.

SİSTEMİN KORUYUCULARI HALKA KARŞI

Bu sistem, elitlerin kontrolü altında olduğu takdirde sorunsuz işleyebiliyordu. Sistemde birbirine rakip gibi görünen birden fazla parti bile olsa, elitlerin koyduğu sınırlar içinde kalındığında