NATO ile müdahale

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindeki heyetin NATO zirvesi vesilesiyle Brüksel’e gitmesi; AB ve AB’nin belli başlı ülkeleriyle Türkiye arasında zaten var olan ama 15 Temmuz darbe teşebbüsü ertesinde derinleşen, referandum sürecinde ise pekişen sorunların aşılması için bir fırsat penceresi yarattı. Cumhurbaşkanı’nın dönüş yolunda yaptığı açıklamadan görüşmelerin iyi geçtiği, sorunların aşılması için bir takvim üstünde mutabakata varıldığı anlaşılıyor.

Belli ki ne Türk tarafı ne de AB ilişkileri kopartmak, işbirliğini bitirmek istemiyor. Umarız her iki tarafta da var olan bu irade Türkiye’nin siyaseti, ekonomisi ve hukuk sistemi üstünde olumlu etkiler doğurur. Özellikle de insan hakları alanındaki sorunların aşılmasına, çözülmesine yardımcı olur. Yine umarız ki AB ülkeleri de yaşadıkları bu krizin neticesinde Türkiye’yi kaybetmenin bedelinin ağır olacağını görmüşlerdir. Bundan sonra Türkiye’ye karşı daha samimi davranırlar.

***

Ancak yazının konusu AB-Türkiye ilişkileri değil. Asıl konu NATO’nun sınırlı da olsa elindeki imkan ve yeteneklerini IŞİD’e karşı savaşta kullanacak olması. Çünkü bu IŞİD karşıtı cephenin genişlemesi, IŞİD’e karşı savaşta PYD’ye destek veren ülkelerin sayısının artması anlamına gelebilir. İttifakın Suriye sorununa artan müdahalesinin yaratacağı bir başka sorun da Suriye’de etkin olan Rusya ve hatta İran’la ittifakın karşı karşıya kalması, bunun da beklenmedik bir küresel gerginliğe yol açması olur.

Türkiye için her iki olasılık da rahatsız edicidir. Rusya ile NATO gerilimi şimdilik çok varsayımsal görünmekle birlikte, Rusya ile ilişkilerini normalleştirmeye çalışan Türkiye açısından dikkate alınması gereken bir risk faktörüdür. Eminim müdahalenin modalitelerinin belirleneceği planlama aşamasında bu rahatsız edici olasılık askeri ve siyasi uzmanlarımızca takip edilecek, riskler başkaları tarafından gündeme getirilmezse Türkiye delegasyonu tarafından dile getirilecektir.

Nihayetinde NATO, üyelerinin iradesinden bağımsız bir ittifak değildir. Diğer 27 üye ülke gibi Türkiye’nin de ittifakın kararları üstünde veto yetkisi vardır. Hemen tüm önemli organlarında Türkler çalışmakta, bütün toplantılarına Türkiye delegasyonu değişik düzeylerde katılmaktadır. İttifakın aldığı hiçbir karar Türkiye’ye rağmen alınmamaktadır. Bu yüzden NATO’nun müdahil olacağı herhangi bir operasyonda Türkiye’nin çıkarlarına ve beklentilerine açıkça aykırı bir tutum içine girilmesi imkansız değilse bile zordur.