İstanbul Tek Başına bir Âlemdir

İSTANBUL’U İstanbul yapan özellikler nelerdir?
Birincisi güzide mimarlık eserleri anıtları ve şehirciliktir. İstanbul denilince selatin camilerin siluetleri gelir önce hatıra. Onlar olmasa şehir bir beton yığınından ibaret kalır, ne tadı olur ne tuzu.
İyi ki, eskiden Padişahlar, büyük devlet adamları gözlerimize bayram yaptıran bu güzel camileri inşa ettirmişler.
Mimarlıktan sonra seçkin, kibar, vasıflı İstanbul halkı gelir. Onların sayısı azalınca şehrin kıymeti de azalır. Onlar biterse şehir de biter.
İstanbul’u İstanbul yapan İstanbul beyefendileri ve hanımefendileridir. 
İstanbul’un gençliği de çok önemlidir. Küçük İstanbul beyefendileri, küçük İstanbul hanımefendileri…
İstanbul esnafı da önemlidir. Fütüvvet ahlakı ile ticaret yapan esnaf. Kendisi sabahleyin siftah yapınca ikinci müşteriyi henüz siftah yapmamış karşı komşusuna gönderen Müslüman bakkal…
Türkçe her yerde Türkçedir ama İstanbul’da bir başka Türkçe vardır. Gramer olarak Türkçede harf-i tarif (article) yoktur, lakin İstanbul Türkçesindeki efendim sanki bir harf-i tarif gibidir. Evet efendim, hayır efendim, başüstüne efendim, saat kaç efendim, saat beş efendim. arz-ı hürmet ederim efendim…
Her İslam şehrinde ezan okunur ama İstanbul ezanları bir başkadır. Saba makamında, hicaz makamında, rast veya dilkeşhâveran makamında okunan ezanlar…