Olduğu gibi Sultan Abdülhamid

GÜNÜN TARİHİ 10 Şubat 1918
Tam 33 yıl (1876-1909) müddetle padişahlık yapan Sultan II. Abdülhamid, 10 Şubat 1918'de, ikamet etmekte olduğu Beylerbeyi Sarayı’nda son nefesini vererek Hakk'ın rahmetine kavuştu.

Yazının hemen başında, bu “Son kudretli padişah” ile ilgili önemli bazı tevâfukları nazara vererek, konuya öyle devam edelim.

BİR: Sultan II. Abdülhamid, tahta geçtiğinde 34 yaşındaydı; 34. padişah oldu ve saltanatının 34. senesine girerken, bir askerî darbe sonucu tahttan indirilmiş oldu.

İKİ: Sultan II. Mahmud'un torunu ve Sultan Abdülmecid'in oğlu olan Sultan II. Abdülhamid, Milâdî 1876 senesinde padişah oldu. Bir tevâfuk eseri olarak, 76 yaşında iken de vefat etti.

İfrat, tefrit, vasat...

Şüphesiz, dostu kadar düşmanı da vardı, Sultan Abdülhamid'in. Aynı şekilde, meddahı kadar bedduâ edeni de vardı onun.

Gözü kapalı şekilde dost veya peşin hükümle bakarak düşman olanların hemen tamamı, ne yazık ki onun “şahsiyet” ile “siyaset”ini birbirinden ayırmadılar. Onun bu farklı yönlerini, neredeyse aynı kefeye koydular; haliyle, yorum ve değerlendirmelerini de aynı ölçü ve kıstas ile bakarak yaptılar.

Padişah'ın meddah ve muhasımlarının yanı sıra, ayrıca bir "vasat-orta yol" bularak şahsından ziyade politikasını, şahsî hayatından ziyade hükümet icraatını tenkit edenler vardı ki, bunların sayısı hem çok az, hem de bu yönleriyle pek bilinmiyorlar. Zira, insanların çoğu bir konuda veya bir kişi hakkında tahkik ehli olmak yerine, tarafgir olmayı ve adeta renk körlülüğü özrüyle siyah-beyaz kolaycılığına sapmayı tercih ediyor.